Dereń świdwa

Dereń świdwa Cornus sanguinea Linnaeus, 1753 [synonimy: Swida sanguinea (Opiz, 1852); Thelycrania sanguinea (Fourr., 1868)] - gatunek rośliny wieloletniej z rodziny dereniowatych (Cornaceae). Występuje w Europie i w zachodniej Azji; w Polsce dosyć pospolity z wyjątkiem północy kraju, gdzie spotyka się go rzadziej. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna.

Charakterystyka. Krzew o wysokości 2-5 m, z brunatnozielonymi gałązkami, które w jesieni i zimie mają krwistoczerwoną barwę. Liście z obu stron zielone, podłużne o zaokrąglonych końcach o długości od 5 do 8 cm, jesienią zmieniają barwę na jaskrawą czerwień. Kwiaty białe, czteropłatkowe, skupione w płaskich podbaldachach. Ozdobą są również owoce - kuliste niebieskoczarne jagody. Dojrzałe nadają się spożycia, są też doskonałym pożywieniem dla ptaków.

Biologia i ekologia. W Polsce kwitnie w maju i czerwcu. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, w zaroślach, przy śródleśnych drogach, na skrajach polan i lasów. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy Rhamno-Prunetea oraz zespołu Rhamno-Cornetum sanguinei (Matuszkiewicz 2012).

Zastosowanie. Jest sadzony jako roślina ozdobna. Ma niewielkie wymagania glebowe, jest odporny na mrozy, najlepiej rośnie w pełnym oświetleniu. Znosi zanieczyszczenie powietrza i dobrze czuje się w miastach. Zazwyczaj stosuje się go do rekultywacji skarp, wysypisk i nieużytków, gdyż szybko się rozrasta za pomocą odrostów korzeniowych. Nasiona są używane do produkcji oleju przydatnego do produkcji mydła. W szkółkach rozmnaża się go zazwyczaj z nasion lub przez odkłady.

Nektar z kwiatów derenia świdwy jest pokarmem wielu owadów, w tym dorosłych motyli przeplatki maturny Euphydryas maturna (L.) (Malkiewicz 2012).

Piśmiennictwo

Malkiewicz A. 2012. 6169. Przeplatka maturna Euphydryas (Hypodryas) maturna (Linnaeus, 1758), ss. 237-257. [W:] M. Makomaska-Juchiewicz, P. Baran (red.). 2012. Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część II. GIOŚ, Warszawa: 519 ss.
Matuszkiewicz W. 2012. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa: 540 ss.